Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010

Σινεμά από τη Χώρα Προέλευσης

Σάββατο βράδυ. Η πλειοψηφία είναι κλεισμένη σε καφετέριες και βλέπει το ντέρμπι Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός. Μια παρέα βρίσκεται έξω από την Έλλη και περιμένει να δει μια ελληνική ταινία, την οποία έχει προτείνει το κορίτσι του blog εδώ. Λέγεται 'Χώρα Προέλευσης' του 32χρονου Σύλλα Τζουμέρκα και έχει έρθει με καλές εντυπώσεις από την Βενετία που προβλήθηκε στο αντίστοιχο φεστιβάλ. Γενικά τα σχόλια των κριτικών είναι αρκετά θερμά, το τρέιλερ σου 'ανοίγει την όρεξη' και κάποιες συνεντεύξεις του σκηνοθέτη με έχουν πείσει ότι δεν θα απογοητευτώ. Και δεν απογοητεύτηκα (όμως δεν μπορώ να πω το ίδιο για τους λατρεμένους μου φίλους που με εμπιστεύτηκαν)
Οι λόγοι που δεν απογοητεύτηκα δεν είχαν τελικά να κάνουν τόσο με την ταινία ως περιεχόμενο όσο με το ότι η ταινία ανήκει σε αυτές τις ταινίες που με έχουν κάνει να ξεκουνηθώ και να δω ελληνικό σινεμά. Όλοι έχετε γνώμη για το ελληνικό σινεμά λίγο πολύ. Και φοβάμαι ότι οι περισσότεροι το τοποθετείτε στο δίπολο 'Αγγελλόπουλος'-Safe Sex και συναφή. Και στα 2 άκρα αυτού του πόλου δύσκολα βρίσκεις μια ταινία σύγχρονη, με ήρωες που να ζουν τα προβλήματά σου, ή τουλάχιστον με ήρωες που ακόμα και αν είναι ακραίοι είναι τόσο καλοδουλεμένοι που τους συμπαθείς. Και εγώ λοιπόν αυτή την άποψη είχα για το ελληνικό σινεμά μέχρι που ήρθε ο Γιάνναρης και ο Οικονομίδης. Και ο Παναγιωτόπουλος (κάπως αργά τον ανακάλυψα) Με την 'Άκρη της πόλης', τον Δεκαπενταύγουστο' και τον 'Όμηρο' ο ένας και με το εκρηκτικό 'Σπιρτόκουτο' και την 'Ψυχή στο στόμα' ο άλλος άνοιξαν μια άλλη πόρτα στο ρεαλισμό. Κι όμως, υπάρχουν σπίτια σαν αυτό του Σπιρτόκουτου. Υπάρχουν έρωτες σαν αυτόν του Κουρή και της Μαξίμου στο 'Αυτή η νύχτα μένει' και η Αθήνα είναι ωραία στην παρακμή του Delivery. Κάπως έτσι άρχισε να χτίζεται μια σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα σε μένα και το ελληνικό σινεμά. Το χειμώνα που μας πέρασε η εμπιστοσύνη έγινε έρωτας με τη 'Στρέλλα', μια ταινία που με συγκίνησε βαθιά. Ο 'Κυνόδοντας' που έστειλε κριτικούς σε ουρανούς ικανοποίησης και τα μυαλά του κοινού στα κάγκελα, μου άρεσε αλλά όντας λίγο πιο διαβασμένη από εξτρίμ ευρωπαϊκό σινεμά δεν με εντυπωσίασε ουσιαστικά` χάρηκα πολύ όμως που γυρίστηκε αυτή η ταινία στη χώρα μας.
Και ερχόμαστε στη 'Χώρα Προέλευσης'. Με κάποια λιτότητα στην έκφραση θα έλεγα ότι η ταινία μου φάνηκε άνιση. Ξεκάθαρη ως προς τις προθέσεις της μεν αλλά στο σεναριακό κομμάτι θεωρώ ότι έπασχε. Η ιστορία εμπλέκει τα μέλη μιας οικογένειας που τα βαραίνει το μυστικό μιας ενδοοικογενειακής υιοθεσίας μαζί με τα Δεκεμβριανά του 2008 και τη διδασκαλία του Ύμνου εις την Ελευθερία σε παιδιά Γυμνασίου. Η σύνδεση μεταξύ τους, παρότι είμαι σίγουρη πως στο μυαλό του Σύλλα Τζουμέρκα είναι απολύτως ξεκάθαρη και κατανοητή, φοβάμαι πως στο κοινό δεν περνάει και τόσο καλά. Δε φταίει το επιμελώς χαοτικό μοντάζ, αυτό νομίζω ότι κάνει καλά τη δουλειά του, αλλά η ίδια η ιστορία της οικογένειας, τα προβλήματα της οποίας συμψηφίζονται στο εξής ένα: Μια αδελφή με ψυχολογικά προβλήματα που είναι ανίκανη να μεγαλώσει τα παιδιά της και ενώ το ένα έχει την ευκαιρία να μεγαλώσει 'φυσιολογικά' στη οικογένεια του θείου του το άλλο ξεμένει με τη μητέρα του και εξελίσσεται σε έναν άντρα με πολλά ψυχολογικά. Όμως τα κενά στη διήγηση δεν μπορούν να καλυφθούν: Γιατί ο υιοθετημένος Θάνος έχει σχέση με την αδελφή-ξαδέλφη Άννα? Γιατί ο παππούς έχει τόση απογοήτευση από την οικογένειά του που την εγκαταλείπει? Γιατί υπάρχει οργή στην οικογένεια της οποίας εξιλαστήριο θύμα τελικά είναι ο Στέργιος (Θάνος Σαμαράς?) Και μια μικρή παρατήρηση: Παρότι ο σκηνοθέτης επιφορτίζει το ρόλο της ελευθερίας στην Άννα, εγώ θεωρώ ότι αυτή εκπροσωπείται από τον Στέργιο.
Στα μεγάλα υπέρ της ταινίας οι έξοχοι ηθοποιοί με πρώτες και καλύτερες τις Αμαλία Μουτούση και Ιωάννα Τσιριγκούλη. Ποτέ δεν σε απογοητεύει ο Θάνος Σαμαράς, ειδική μνεία στον Ιερώνυμο Καλετσάνο και φυσικά η 'ψυχή του πάρτυ' και πανταχού παρών Ερρίκος Λίτσης. Επίσης η μουσική υπόκρουση των Drog_a_tek έντυνε την εικόνα χωρίς να την καπελώνει ή να εκβιάζει συναίσθημα και φυσικά το χαρούμενο 'felicita' που κλείνει τους τίτλους τέλους κάνει τη διαφορά (άλλο αν εμείς νομίζαμε ότι είναι το 'χαλί' του Έλλη. Και τέλος, παρότι είναι η ραχοκοκκαλιά της ταινίας, ο Εθνικός ύμνος, τόσο υπέροχα δοσμένος μέσω της διδασκαλίας που όχι μόνο ανατριχιάζει αλλά σου δημιουργεί την αίσθηση να τον διαβάσεις όλο από την αρχή, τώρα που μεγάλωσες και μπορείς να τον καταλάβεις καλύτερα.
Στην τελική, τέτοιες ταινίες θέλουμε, με ιδέες και όρμα και τσαμπουκά και σούπερ ηθοποιούς και με ευρωπαϊκό αέρα που φιλτράρεται στη δική μας ελληνική πραγματικότητα.

ΥΓ: Η κριτική(που δεν είναι ακριβώς κριτική αλλά μια εντύπωση δική μου από την ταινία) γίνεται με πολλή αγάπη για την ταινία και τους συντελεστές της (γιατί έχω και τον Θάνο Σαμαρά φίλο στο twitter και στο facebook και δε θέλω να μου θυμώσει:-)